Inicjatywa EUREKA jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów dofinansowania za pomocą środków publicznych badań, które bezpośrednio przyczyniają się do wprowadzenia nowych produktów na rynek. Jest jednym z trzech filarów (poza COST i Programami Ramowymi) działań wspomagających Europejską Przestrzeń Badawczą (ERA).
Inicjatywa powstała w 1985 roku. Obecnie liczy 39 krajów członkowskich. Polska jest członkiem inicjatywy od 1995 roku.
Istotą EUREKI jest wspieranie współpracy badawczej pomiędzy podmiotami należącymi do krajów członkowskich. Projekty EUREKI realizowane są przynajmniej przez dwa podmioty z różnych krajów. Wniosek może liczyć na dofinansowanie EUREKI jeśli rezultaty projektu mają szansę zaistnieć na cywilnym rynku międzynarodowym a uczestnicy projektu zapewnią mu częściowe finansowanie.
Konsorcja projektowe tworzone są oddolnie. W przypadku uzyskania wsparcia każdy podmiot jest dofinansowany przez swój macierzysty kraj, zgodnie z obowiązującymi w nim zasadami. Polskie podmioty (uczelnie, instytucje badawcze oraz małe i średnie przedsiębiorstwa) mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości do 60% procent kosztów kwalifikowanych (dofinansowanie dla firm średniej wielkości wynosi 50%). Prowadzeniem całości działań związanych z inicjatywą EUREKA w Polsce zajmuje się Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
W ramach inicjatywy EUREKA współpraca partnerów może być realizowana w ramach:
• projektów indywidualnych – to projekty realizowane w opisanych wyżej konsorcjach;
• projektów umbrella – tematyka projektów definiowana przez odpowiednie Rady Sterujące, odpowiada potrzebom kilku państw;
• projektów cluster – definiowanych i zarządzanych przez grupy firm, w określonej dziedzinie techniki;
• projektów Programu EUROSTARS – skierowanego do zorientowanych na badania małych i średnich przedsiębiorstw.
Inicjatywa EUREKA na skróty: